14 වන ලියෝ පාප් වහන්සේ

2025 මැයි මස 8 වන දින, කතෝලික සභාවේ 267 වන ශුද්ධෝත්තම පියතුමන් ලෙසත්, වතිකානු රාජ්‍යයේ රජු ලෙසත් පේරු-ඇමරිකානු ජාතික කාදිනල් රොබට් ෆ්‍රැන්සිස් ප්‍රිවෝස්ට් හිමිපාණෝ තේරී පත්වූහ. උන්වහන්සේ "14 වන ලියෝ" යන නාමය තෝරාගත් අතර, ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයේ උපත ලැබූ පළමු පාප් වහන්සේ මෙන්ම, සමස්ත උතුරු ඇමරිකාවෙන් මෙම උත්තරීතර පදවියට පත්වූ පළමු තැනැත්තා ද වෙති. පාප් පදවියට පත්වීමට පෙර, 2023 වසරේ සිට උන්වහන්සේ රදගුරු පදවි සඳහා වූ දෙපාර්තමේන්තුවේ (Dicastery for Bishops) ප්‍රධානියා ලෙසත්, ලතින් ඇමරිකාව සඳහා වූ පාප්වහන්සේගේ කොමිසමේ සභාපති ලෙසත් සුවිශේෂී සේවාවක් ඉටු කළහ.

මුල් දිවිය හා අධ්‍යාපනය

රොබට් ෆ්‍රැන්සිස් ප්‍රිවෝස්ට් හිමිපාණන් 1955 සැප්තැම්බර් 14 වන දින ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයේ, ඉලිනොයිස් ජනපදයේ චිකාගෝ නුවරදී උපත ලැබීය. 1973 දී ශාන්ත අගොස්තීනු නිකායට අයත් කනිෂ්ඨ සෙමනේරියෙන් සිය ද්විතීයික අධ්‍යාපනය නිම කළ උන්වහන්සේ, 1977 දී විලනෝවා විශ්වවිද්‍යාලයෙන් ගණිතය පිළිබඳ විද්‍යාවේදී උපාධියක් (Bachelor of Science) හිමිකර ගත්හ.

පූජකවරයෙකු වීමේ දැඩි අභිලාෂයෙන් යුතුව, 1977 සැප්තැම්බර් මාසයේදී ශාන්ත අගොස්තීනු නිකායට එක්වූ ප්‍රිවෝස්ට් හිමිපාණෝ, 1978 සැප්තැම්බර් මස සිය පළමු පැවිදි ප්‍රතිඥාව ද, 1981 අගෝස්තු මස සදාකාලික පැවිදි ප්‍රතිඥාව ද ලබා දුන්හ. ඉන් අනතුරුව, 1982 දී චිකාගෝහි කතෝලික දේවධර්ම සංගමයෙන් (Catholic Theological Union) දේවධර්මය පිළිබඳ ශාස්ත්‍රපති උපාධියක් (Master of Divinity) දිනා ගත්හ.

පූජක දිවිය සහ මුල් කාලීන සේවය

1982 ජූනි 19 වන දින රෝමයේදී අගරදගුරු ජීන් ජැඩොට් හිමිපාණන් අතින් අගොස්තීනු නිකාය වෙනුවෙන් පූජකවරය ලැබූ ප්‍රිවෝස්ට් හිමිපාණෝ, සිය අධ්‍යාත්මික හා ශාස්ත්‍රීය ගමන තවදුරටත් පුළුල් කරමින් 1984 දී රෝමයේ තෝමස් ඇක්වයිනාස් විද්‍යාලයෙන් කැනන් නීතිය පිළිබඳ බලපත්‍ර උපාධියක් ද (Licentiate of Canon Law), 1987 දී එම විද්‍යාලයෙන්ම කැනන් නීතිය පිළිබඳ ආචාර්ය උපාධියක් ද (Doctor of Canon Law) ලබා ගත්හ.

උන්වහන්සේගේ සේවා දිවියේ වැදගත් පරිච්ඡේදයක් පේරු රාජ්‍යය කේන්ද්‍ර කරගනිමින් දිගහැරුණි. 1985 දී පේරු රාජ්‍යයේ අගොස්තීනු දූත මෙහෙවරට එක්වූ උන්වහන්සේ, 1985 සිට 1986 දක්වා චුලුකානාස් ප්‍රාදේශීය පූර්ව පදවියේ චාන්සලර්වරයා ලෙස සේවය කළහ. 1988 දී නැවත පේරු රාජ්‍යයට පැමිණි උන්වහන්සේ, ඉදිරි දශකය ටෘහිලෝ හි අගොස්තීනු සෙමනේරියේ ප්‍රධානියා ලෙස කටයුතු කළහ. එම කාලය තුළ රදගුරු පදවි සෙමනේරියේ කැනන් නීතිය ඉගැන්වීම, අධ්‍යයන පීඨාධිපති ධුරය දැරීම, ප්‍රාදේශීය පල්ලියේ විනිසුරුවරයෙකු ලෙස සේවය කිරීම සහ ටෘහිලෝ උපදේශක මණ්ඩලයේ සාමාජිකත්වය දැරීම වැනි විවිධ වගකීම් උන්වහන්සේ විසින් ඉටුකරන ලදී. එමෙන්ම, නගරයෙන් පිටත පිහිටි පූජක පිරිසකටද උන්වහන්සේ නායකත්වය දුන්හ. 2015 වසරේදී, පේරු ජාතික සිවිල් ලේඛකාධිකාරිය විසින් තහවුරු කරන ලද පරිදි ප්‍රිවෝස්ට් හිමිපාණෝ පේරු රාජ්‍යයේ පුරවැසිභාවය ලබා ගත්හ.

අගොස්තීනු නායකත්වය

1998 දී, ප්‍රිවෝස්ට් හිමිපාණන් චිකාගෝ අගොස්තීනු පළාතේ ප්‍රධානියා ලෙස තේරී පත්වූ අතර, එම තනතුර භාර ගැනීම සඳහා 1999 මාර්තු 8 වන දින නැවත ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයට පැමිණියහ. 2001 දී, අගොස්තීනු නිකායේ ප්‍රධාන පූජක ජනරාල් (Prior General) ලෙස සය අවුරුදු සේවා කාලයක් සඳහා තේරී පත් වූ උන්වහන්සේ, 2007 දී එම තනතුර සඳහා දෙවන වරටත් තේරී පත් වූහ. මෙම කාලසීමාවෙන් අනතුරුව, 2013 සිට 2014 දක්වා චිකාගෝහි ශාන්ත අගොස්තීනු කන්‍යාරාමයේ පුහුණු අධ්‍යක්ෂවරයා ලෙසත්, ඇමරිකාවේ මධ්‍යම බටහිර ප්‍රදේශය ආවරණය වන පළාතේ පළමු උපදේශක සහ පළාත් විකාර්වරයා ලෙසත් සේවය කළහ.

චික්ලායෝ හි රදගුරුතුමන්

2014 නොවැම්බර් 3 වන දින, ෆ්‍රැන්සිස් පාප් වහන්සේ විසින් ප්‍රිවෝස්ට් හිමිපාණන් පේරු හි චික්ලායෝ රදගුරු පදවියේ අපෝස්තලික පරිපාලක ලෙසත්, සුෆාර් හි නාමික රදගුරු ලෙසත් පත් කරන ලදී. 2014 දෙසැම්බර් 12 වන දින චික්ලායෝ හි ශාන්ත මරියා ආසන දෙව්මැදුරේදී උන්වහන්සේ රදගුරු අභිෂේකය ලැබූ අතර, 2015 සැප්තැම්බර් 26 වන දින චික්ලායෝ හි රදගුරුතුමන් ලෙස නිල වශයෙන් පත් කරන ලදී.

පේරු රාජ්‍යයේ සේවය කරමින් සිටියදී, උන්වහන්සේට වතිකානුවේ ද වැදගත් තනතුරු කිහිපයක් හිමිවිය. 2019 ජූලි 13 වන දින රෝමයේ පූජකවරුන් සඳහා වූ සංසදයේ (Congregation for the Clergy) සාමාජිකයෙකු ලෙස පත් වූ අතර, 2020 අප්‍රේල් 15 වන දින පේරු හි කලාඕ හි අපෝස්තලික පරිපාලක ලෙසද පත් කරන ලදී. 2020 නොවැම්බර් 21 වන දින ෆ්‍රැන්සිස් පාප් වහන්සේ විසින් උන්වහන්සේ රදගුරුවරුන් සඳහා වූ සංසදයේ (Congregation for Bishops) සාමාජිකයෙකු ලෙස නම් කරන ලදී.

පේරු රදගුරු සම්මේලනය තුළ ද ප්‍රිවෝස්ට් හිමිපාණෝ ක්‍රියාකාරී භූමිකාවක් ඉටු කළහ. 2018 සිට 2020 දක්වා එහි ස්ථිර සභාවේ සේවය කළ උන්වහන්සේ, 2019 දී අධ්‍යාපන හා සංස්කෘතික කොමිසමේ සභාපති ලෙස තේරී පත් වූහ. එමෙන්ම, කැරිටාස් පේරු හි නායකත්ව මණ්ඩලයේ සාමාජිකයෙකු ද වූහ. 2021 මාර්තු 1 වන දින ෆ්‍රැන්සිස් පාප් වහන්සේ සමඟ පැවැත්වූ පෞද්ගලික හමුව, උන්වහන්සේට චිකාගෝ හෝ රෝමයේ නව තනතුරක් ලැබෙනු ඇති බවට වූ අනුමානයන්ට රුකුලක් විය.

රදගුරු පදවි සඳහා වූ දෙපාර්තමේන්තුව සහ කාදිනල් පදවිය

2023 ජනවාරි 30 වන දින, ෆ්‍රැන්සිස් පාප් වහන්සේ විසින් ප්‍රිවෝස්ට් හිමිපාණන් චික්ලායෝ හි අගරදගුරු-විශ්‍රාමික රදගුරු යන නාමය සහිතව, වතිකානුවේ ඉතා වැදගත් තනතුරක් වන රදගුරු පදවි සඳහා වූ දෙපාර්තමේන්තුවේ (Dicastery for Bishops) ප්‍රධානියා ලෙස පත් කරන ලදී. එම වසරේම සැප්තැම්බර් 30 වන දින පැවති කොන්සිස්ටරියේදී, ෆ්‍රැන්සිස් පාප් වහන්සේ විසින් උන්වහන්සේ රෝමයේ සැන්ටා මොනිකා ඩෙග්ලි අගොස්ටිනියානි දේවස්ථානයේ Cardinal Deacon ලෙස උසස් කරන ලදී.

2025 පෙබරවාරි 6 වන දින, ෆ්‍රැන්සිස් පාප් වහන්සේ විසින් ප්‍රිවෝස්ට් හිමිපාණන් කාදිනල්-රදගුරු (Cardinal-Bishop) තනතුරට උසස් කරමින්, රෝම පළාතේ ඇල්බානෝ උපනගර රදගුරු පදවිය (Suburbicarian Diocese of Albano) භාර දෙන ලදී.

ඇමරිකානු මහාද්වීපයෙන්, විශේෂයෙන්ම ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයෙන් පත්වූ පළමු පාප් වහන්සේ ලෙස 14 වන ලියෝ පාප් වහන්සේ ඉතිහාසගත වෙයි. පේරු රාජ්‍යයේ දීර්ඝකාලීන සේවය, අගොස්තීනු නිකායේ නායකත්වය සහ වතිකානුවේ ඉහළ තනතුරු දැරීම තුළින් ලබාගත් අත්දැකීම් සම්භාරය උන්වහන්සේ සතුය. නූතන ලෝකය හමුවේ කතෝලික සභාවට නායකත්වය දීමේ අභියෝගය උන්වහන්සේ ඉදිරියේ පවතී.